Podstawą bycia świadomym konsumentem jest umiejętność czytania etykiet. Jest to niezbędne źródło informacji, dzięki któremu jesteśmy w stanie podejmować odpowiednie decyzje dotyczące wyboru produktów spożywczych. Czytanie etykiet może na początku wydawać się trochę skomplikowane. Długie listy nieznanych nam składników i wartości odżywczych, mogą powodować zniechęcenie. Dlatego chciałam zaznajomić Was ze sposobem znakowania żywności, ponieważ nie trzeba być żywieniowcem, aby wybierać dobre dla nas produkty.

Uważam, że największą zaletą czytania etykiet, jest świadomość, co tak naprawdę zjadamy. Istnieje ogromna różnica pomiędzy takimi samymi produktami, ale z innych firm. I nie chodzi mi wcale o cenę. Patrzyliście kiedyś na skład żółtego sera, wędliny albo płatków śniadaniowych? Na samym początku może być to dla Was szok, ale chcąc zdrowo się odżywiać, musimy wiedzieć do wkładamy do koszyka. To, że chcesz kupić ciemne pieczywo, bo takie jest zdrowsze, nie znaczy, że każde dostępne w sklepie jest zdrowym wyborem. Może okazać się, że jest to zwykłe jasne pieczywo zabarwione karmelem, a co więcej odtworzone z mrożonego ciasta. 

Na początku chcę przedstawić Wam, jakie są zasady tworzenia etykiet, do czego zobowiązani są producenci i podawanie jakich informacji możemy wymagać. To, że producent wypisze potencjalne alergeny i substancje słodzące czy poda datę minimalnej trwałości to jego obowiązek, a my mamy prawo tego wymagać.

Dlatego jeśli jeszcze nie zacząłeś czytać etykiet, to koniecznie zapoznaj się z tym, i kolejnymi z tej serii postami, bo wiedza to klucz do sukcesu. 

Zasady znakowania żywności

Zasady znakowania żywności zostały przedstawione w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady UE. Dzięki temu na obszarze całej Unii Europejskiej etykiety mają spełniać te same normy. Głównym powodem stworzenia tych zasad miało być sprawienie, aby etykiety były bardziej czytelne i zawierały większą ilość informacji.   

Zasady, których muszą przestrzegać producenci

• Informacje mają być JASNE i ZROZUMIAŁE, tak żeby każda osoba, która chce dokonywać świadomych zakupów, miała taką możliwość.

• Informacje mają być CZYTELNE, dlatego Jest dokładnie określona wielkość czcionki oraz odstępy pomiędzy znakami. Kto z Was nie spotkał się z tak małymi literkami, że nie dało się ich przeczytać? Bo ja tak, a nie mam żadnych problemów ze wzrokiem. Ustalona wysokość to 1,2 mm lub 0,9 mm w przypadku opakowania mniejszego niż 80 cm². Chociaż wg mnie i tak mogłyby być trochę większe ;)

• Informacje dotyczące żywności NIE MOGĄ WPROWADZAĆ W BŁĄD. Dotyczy to takich podstawowych informacji jak: nazwa, skład, trwałość, pochodzenie, waga, ale także właściwości tych produktów czy ich działanie. Chodzi tu przede wszystkim o zakaz przypisywania właściwości leczniczych, które są nieprawdziwe. Zasada ta nie obejmuje wód mineralnych i żywności specjalnego przeznaczenia żywieniowego (np. produktów dla niemowląt, dzieci, diabetyków, bezglutenowców, sportowców i.in.). Producenci nie mogą także podawać właściwości, które mają wszystkie produkty tego typu. Np. przecier pomidorowy z likopenem (likopen to składnik pomidorów), albo sok bez cukru (do soków nie można dodawać cukru). Dotyczy się to także REKLAM.

• Informacje na temat produktu muszą być podawane także w SKLEPACH INTERNETOWYCH, za wyjątkiem daty minimalnej trwałości. Jednak już w momencie dostawy, taka informacja musi zostać podana. 

• Jeśli produkt był wcześniej ZAMRAŻANY I ROZMROŻONY musimy otrzymać taką informację.

• Niektóre dane szczegółowe mogą być prezentowane w formie SYMBOLI lub OBRAZKÓW.

Informacje, które muszą pojawić się na opakowaniu

• Nazwa. Przewidziana jest w przepisach bądź jest to nazwa zwyczajowa lub opisowa. Musi zostać uwzględniona także informacja o sposobie przetworzenia np. produkt sproszkowany, wędzony, głęboko mrożony, liofilizowany. 

• Składniki. Należy podać także ich kategorię (np. regulator kwasowości – kwas cytrynowy) i ilość. Dotyczy to składników, które występują w nazwie produktu, są z nim kojarzone lub istotne dla tego środka spożywczego. Ten temat poruszę także bardziej szczegółowo w innym poście.

• Informacje o alergenach. Obowiązkiem producenta jest umieszczenie na opakowaniu informacji o zawartych dodatkach do żywności, substancjach pomocniczych i innych, które mogą mieć wpływ na występowanie alergii bądź nietolerancji. Mogą być wypisane w składzie bądź w przypadku, gdy skład nie jest podany (są różne odstępstwa), na opakowaniu muszą być wypisane po słowie „zawiera”. Dotyczy to zarówno produktów opakowanych i żywności nieopakowanej.

• Ilość netto produktu. Podawana jest w litrach, centylitrach, mililitrach, kilogramach lub gramach, w zależności od produktu.

• Data minimalnej trwałości lub termin przydatności do spożycia.

• Specjalne warunki przechowywania (np. podana optymalna temperatura) lub użycia oraz instrukcja użycia (przed użyciem wstrząsnąć) jeśli ma to wpływ na jakość produktu.

• Firma lub nazwa producenta i adres.

• Kraj lub miejsce pochodzenia. Taka informacja jest wymagana jeśli jej brak może wprowadzić nas w błąd. Jest to obowiązkowe w przypadku mięsa, ryb, owoców, warzyw, miodu i oliwy z oliwek. Innymi produktami, gdzie podanie takiej informacji jest sugerowane są: mleko i jego przetwory, nieprzetworzone środki spożywcze, produkty zawierające jeden składnik i składniki, które stanowią więcej niż 50 % danego środka spożywczego. W innych przypadkach, dane te są umieszczone dobrowolne. 

• Wartość odżywcza. Od 13 grudnia 2016 informacja ta jest obowiązkowa. Ustalone zasady i wyjątki w stosowaniu są dość mocno rozubowane, dlatego opiszę je w innym poście.

Informacje szczegółowe muszą pojawić się w przypadku produktów:

• pakowanych w atmosferze niektórych gazów – informacja: „pakowano(-y) w atmosferze ochronnej”,
• zawierających substancje słodzące, cukier, cukry,
• zawierających aspartam – informację tę umieszcza się na etykiecie, jeśli w spisie składników aspartam/sól aspartamu-acesulfamu są oznaczone wyłącznie numerem E,
• posiadających ponad 10% dodatek alkoholi wielowodorotlenowych, ponieważ zjadanie takiego produktu w nadmiarze, może mieć efekt przeczyszczający,
• zawierające kwas glicyryzynowy lub jego sól amonową – informacja: „zawiera lukrecję” lub „zawiera lukrecję – chorzy na nadciśnienie powinni unikać nadmiernego spożycia”, 
• z dodatkiem fitosteroli, estrów fitosteroli, fitostanoli lub estrów fitostanoli,
• napojów o wysokiej zawartości kofeiny lub środki spożywcze z dodatkiem kofeiny –  np. informacja „wysoka zawartość kofeiny; nie zaleca się stosowania u dzieci, kobiet w ciąży i kobiet karmiących piersią”,
• zamrożonego mięsa, zamrożonych surowych wyrobów mięsnych i zamrożonych nieprzetworzonych produktów rybołów­stwa musi pojawić się informacja o dacie zamrożenia,
• napojów, gdy zawartość alkoholu jest wyższa niż 1,2%.

W niektórych przypadkach część informacji może być pominięta. 

Przeczytaj również:

7 zasad rozsądnych zakupów

Sok, nektar czy napój owocowy – co powinniśmy wybrać?

Woda smakowa ze sklepu kontra woda naturalna