Magnez należy do mikroelementów czyli pierwiastków, których udział w budowie organizmu jest nieznaczny (poniżej 0,01% suchej masy), co nie zmienia faktu, że jest niezbędny. Najwięcej znajdziemy go w kościach (ponad połowę) oraz mięśniach i tkankach miękkich (około 40%), a około 1% w płynach pozaustrojowych m.in. we krwi. Pełni on wiele funkcji w naszym organizmie, dlatego jego niedobór może pogorszyć stan naszego zdrowia. Dowiedzcie się za co odpowiada, w jakich produktach go znajdziemy oraz jakie mogą być oznaki niedoboru.

Rola magnezu

• Odpowiada za aktywację około 300 enzymów czyli substancji, które regulują przebieg procesów życiowych. 
• Bierze udział w przemianach węglowodanów, białek i tłuszczów oraz syntezie kwasów nukleinowych.
• Uczestniczy w przewodnictwie nerwowym, wpływa na funkcjonowanie mózgu.
• Wpływa na kurczliwość mięśni.
• Ma znaczenie w regulacji ciśnienia krwi.
• Uczestniczy w termoregulacji czyli utrzymaniu odpowiedniej temperatury ciała.
• Jest składnikiem kości, zębów i tkanek miękkich.

Zapotrzebowanie na magnez

Poziom zalecanego spożycia magnezu według norm Instytutu Żywności i Żywienia wynosi:

• dla kobiet w wieku 19-30 -> 310 mg
• dla kobiet od 31 roku życia -> 320 mg
• dla mężczyzn w wieku 19-31 -> 400 mg
• dla mężczyzn od 31 roku życia -> 420 mg

Normy dla dzieci oraz kobiet w ciąży i karmiących znajdziecie TUTAJ.

Niedobory magnezu

Przyczyny niedoboru magnezu

• Przyjmowanie zbyt małej ilości magnezu z pożywieniem (także w przypadku zwiększenia zapotrzebowania np. podczas ciąży). Może być to również spowodowane np. mniejszą zawartością magnezu w roślinach, które przyswajają go z gleby.
• Obróbka technologiczna i środki konserwujące.
• Produkty zawierające duże ilości: fitynianów, szczawianów, błonnika pokarmowego, tłuszczów, fosforanów, garbników, kofeiny, wapnia.
• Produkty zmniejszające wchłanianie magnezu/powodujące wydalanie większej ilości moczu: alkohol, kawa, herbata, leki np.: moczopędne, nasenne, psychotropowe, środki antykoncepcyjne, antybiotyki.
• Choroby: np. układu pokarmowego (związane z nieprawidłowym wchłanianiem czy nadmiernym wydalaniem, biegunka, resekcja jelit), nerek, tarczycy, cukrzyca.
• Czynniki środowiskowe: skażenie środowiska, niewłaściwe nawożenie gleby, stres.

Objawy niedoboru magnezu

• Zaburzenie rytmu serca.
• Nadciśnienie tętnicze.
• Uczucie duszności, ból zamostkowy czyli dolegliwości dławicowe.
• Wypadanie włosów, łamliwe paznokcie.
• Zaburzenia nastroju: spadek energii, zmęczenie, trudności w koncentracji, drażliwość.
• Tiki nerwowe (drganie powieki).
• Skurcze łydek, mrowienie i drętwienie nóg.
• Nasilenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego.
• Migreny.

Skutki niedoboru magnezu

Skoro już wiemy za co odpowiada magnez i ile powinniśmy go dostarczać, możemy określić skutki jego niedoboru.

• Jeśli pozbawimy błony komórkowe działania magnezu, mogą zwiększyć swoją przepuszczalność, co w konsekwencji spowoduje zbyt duże gromadzenie się wapnia, sodu i zmniejszenie stężenia potasu. Może to doprowadzić do przyspieszonego rytmu serca oraz zwiększenia wrażliwości na niedokrwienie, niedotlenienie i nadciśnienie.
• Ze względu na oddziaływanie na gospodarkę wapniową, niedobór magnezu może mieć wpływ na wystąpienie osteoporozy.
• Z powodu niedoboru magnezu, może dojść także do zwiększenia ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2, ponieważ zwiększa się oporność tkanek na insulinę.
• Mogą wystąpić zaburzenia ze strony układu nerwowo-mięśniowego (udar mózgu, zaburzenia rytmu serca).

Źródła magnezu

Szacunkową zawartość magnezu w wybranych składnikach znajdziecie w tabeli. Pamiętajcie, że są to orientacyjne wartości, a rzeczywista ilość magnezu zależy od jakości produktu, gleby i środowiska. Ponadto biodostępność czyli stopień przyswojenia się magnezu zależy od potrzeb naszego organizmu i wymienionych przeze mnie powyżej przyczyn niedoboru magnezu.

Magnez znajdziemy w zielonych warzywach (jest składnikiem chlorofilu), nasionach roślin strączkowych, orzechach, sezamie, słoneczniku, otrębach, płatkach, ciemnym pieczywie i ryżu (brązowym) i kaszach (gryczana, jaglana). W przypadku picia wody wysokozmineralizowanej, problemem jest równoczesna zawartość wapnia, który utrudnia wchłanianie się magnezu. 

Inne

• Odpowiednia ilość magnezu może spowodować: obniżenie ciśnienia krwi, zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego (udaru mózgu, leczenie zaburzeń rytmu serca), cukrzycy typu 2, nasilenia procesów zapalnych. Badana jest również zależność pomiędzy spożywaniem magnezu a leczeniem depresji.
• Wzrost katecholamin, z którym mamy do czynienia podczas stresu, powoduje zbyt duże wydalanie magnezu wraz z moczem. Dlatego w przypadku sytuacji stresowych należy zwrócić uwagę na dostarczanie tego mikroelementu wraz z pożywieniem lub suplementacją. 
• Po raz kolejny mogę napisać, że co za dużo to niezdrowo. Zbyt duża ilość magnezu może doprowadzić do spadku ciśnienia, zaburzeń świadomości, wychłodzenia organizmu czy spowolnienia rytmu serca. Może wystąpić u osób z niewydolnością nerek lub suplementujących magnez w nieodpowiedni sposób.
• Wchłanianie magnezu w dużej mierze zależy od tego, ile aktualnie go potrzebujemy. Dlatego u osób, które mają niedobory – przyswajalność będzie większa.
• Prawidłowe stężenie magnezu we krwi nie jest jednoznaczne z brakiem niedoboru magnezu w organizmie. 

Korzystałam m.in. z: